در آزمون آیلتس، بخش Listening یکی از مهم‌ترین و در عین حال چالش‌برانگیزترین قسمت‌هاست. بسیاری از داوطلبان با وجود داشتن دانش زبانی مناسب، در این بخش نمره مطلوبی کسب نمی‌کنند؛ زیرا از روش‌ها و استراتژی‌های مؤثر برای گوش دادن و پاسخ‌گویی دقیق آگاهی ندارند. موفقیت در این بخش تنها به دامنه واژگان یا مهارت شنیداری بستگی ندارد، بلکه نیازمند توجه به جزئیات، درک هدف سؤال و مدیریت زمان است.
در این راهنما، ده نکته کلیدی برای بخش Listening آزمون آیلتس معرفی شده است. این نکات به شما کمک می‌کنند تا نه‌تنها اشتباهات رایج را کاهش دهید، بلکه سرعت، دقت و تمرکز خود را هنگام شنیدن مکالمات افزایش بدهید. رعایت این نکات باعث می‌شود تا بتوانید پاسخ‌ها را با اطمینان بیشتری انتخاب و از هر فرصت برای کسب نمره کامل استفاده کنید.
هر یک از این راهکارها بر پایه ساختار رسمی آزمون و تجربه داوطلبان موفق طراحی شده‌اند. با تمرین و به‌کارگیری مداوم آن‌ها، خواهید دید که توانایی شما در پیش‌بینی پاسخ‌ها، درک لهجه‌های مختلف و حفظ تمرکز در طول آزمون به شکل چشمگیری بهتر می‌شود.
1- به املای کلمات دقت کنید
اشتباهات املایی یکی از رایج‌ترین دلایل از دست رفتن نمره در آزمون Listening هستند. حتی اگر واژه‌ای را درست شنیده باشید، در صورتی که جواب آن را از لحاظ املایی بطور نادرست بنویسید، پاسخ شما غلط محسوب می‌شود. برای مثال، اگر پاسخ صحیح building است اما شما آن را bilding بنویسید، نمره آن سؤال را از دست خواهید داد.
برای جلوگیری از این اشتباه، پیشنهاد می‌شود واژگان پرتکرار آیلتس را مرور و تمرین کنید. استفاده از دفترچه‌ای کوچک برای یادداشت لغات پرکاربرد با املای صحیح و تکرار آن‌ها تا مرحله‌ی ناخودآگاه، می‌تواند تأثیر چشمگیری داشته باشد. همچنین در مرحله‌ی انتقال پاسخ‌ها به پاسخنامه، دقت کنید که تمام حروف درست نوشته شده باشند.
2- دقیقاً از همان کلمات یا اعدادی استفاده کنید که می‌شنوید
در آزمون آیلتس، پاسخ صحیح دقیقاً همان چیزی است که در فایل صوتی گفته می‌شود. به هیچ عنوان نباید زمان فعل، شکل اشتقاقی یا ساختار واژه را تغییر دهید. برای نمونه، اگر در فایل گفته می‌شود run، شما نباید آن را running یا ran بنویسید؛ زیرا پاسخ غلط محسوب می‌شود.
در این بخش، مهارت تشخیص دقیق کلمات کلیدی بسیار مهم است. تمرین با فایل‌های Listening استاندارد آیلتس می‌تواند گوش شما را با الگوهای تلفظ و تغییرات لهجه‌ای (به‌ویژه بریتانیایی و استرالیایی) آشنا کند. گوش دادن همراه با نوشتن واژگان به همان صورتی که شنیده می‌شوند، تمرین خوبی برای کسب دقت بالاست.
3- به محدودیت تعداد کلمات یا اعداد در سؤال دقت کنید
هر سؤال محدودیتی در تعداد کلمات مجاز دارد و اگر از آن تجاوز کنید، پاسخ شما اشتباه خواهد بود. مثلاً اگر در سؤال آمده باشد «یک کلمه»، ولی شما دو کلمه بنویسید، حتی اگر درست هم باشد نمره‌ای نخواهید گرفت. توجه کنید که واژه‌های دارای خط تیره مانند old-fashioned یک کلمه محسوب می‌شوند.
در عمل، همیشه قبل از پاسخ دادن به سؤال، به محدودیت ذکرشده نگاه کنید و پس از نوشتن پاسخ، دوباره بررسی کنید که این محدودیت رعایت شده باشد. پیشنهاد می‌شود در تمرینات نیز همواره محدودیت تعداد کلمات را رعایت کنید تا در جلسه‌ی اصلی دچار خطا نشوید.
4- محدودیت تعداد کلمات، یعنی همان تعداد و کمتر از آن
زمانی که گفته می‌شود «حداکثر سه کلمه»، می‌توانید با یک، دو یا سه کلمه پاسخ دهید. در واقع، این محدودیت به معنای «تا سه کلمه» است، نه دقیقاً سه کلمه. رعایت این نکته ساده می‌تواند از خطاهای غیرضروری جلوگیری کند.
در تمرین‌های خود، پاسخ‌ها را با طول‌های مختلف امتحان کنید تا به تفاوت میان «word limit» و ساختار پاسخ‌های رایج در آیلتس عادت کنید. این آگاهی در شرایط واقعی آزمون کمک می‌کند تمرکز بیشتری بر دقت شنیداری خود داشته باشید و از اشتباهات شکلی دوری کنید.
5- در سؤالات ممکن است از بازنویسی (Paraphrasing) استفاده شود
عباراتی که در برگه‌ی سؤال می‌بینید، لزوماً عیناً در فایل صوتی تکرار نمی‌شوند، اما مفهومشان یکسان است. این یعنی شما باید بتوانید معنی واژگان یا ساختارهای هم‌معنی را تشخیص دهید. با این حال، واژه‌هایی که باید در جای خالی بنویسید، دقیقاً همان‌هایی هستند که می‌شنوید.
برای تقویت توانایی تشخیص بازنویسی، مطالعه‌ی گروهی از واژگان هم‌معنی و تمرین با آزمون‌های شبیه‌سازی‌شده آیلتس مفید است. مثلاً واژه‌ی purchase ممکن است در فایل صوتی به‌صورت buy گفته شود. تمرین چنین تطابق‌هایی کمک می‌کند هنگام شنیدن، سریع‌تر متوجه معادل‌ها شوید.
6- پاسخ‌ها به ترتیب آنچه می‌شنوید است
در بخش Listening، سؤالات مطابق با ترتیب ظهور اطلاعات در فایل صوتی تنظیم شده‌اند. این موضوع امکان پیش‌بینی سؤال بعدی را فراهم می‌کند. با این حال، گزینه‌های سؤالات چندگزینه‌ای همیشه به همان ترتیب در فایل گفته نمی‌شوند، بنابراین دقت و سرعت عمل اهمیت زیادی دارد.
در زمان تمرین، سعی کنید هنگام گوش دادن مسیر سؤالات را دنبال کنید و مکان خود را گم نکنید. تمرکز مستمر و گوش دادن فعالانه باعث می‌شود بدون این‌که جا بمانید، در آزمون واقعی نیز بتوانید پاسخ‌ها را در لحظه شناسایی و یادداشت کنید.
7- از کلمات راهنما در برگه‌ی سؤال استفاده کنید
در هر آزمون، برخی کلمات یا تیترها نقش راهنما را ایفا می‌کنند. این کلمات در برگه‌ی سؤال می‌توانند به شما بگویند در کجای آزمون هستید. مثلاً اگر در عنوان آمده است Accommodation details، می‌دانید که فایل صوتی وارد بخش مربوط به محل اقامت شده است.
اگر لحظه‌ای تمرکزتان از بین رفت یا بخشی را از دست دادید، همین کلمات راهنما شما را به مسیر اصلی بازمی‌گردانند. پیشنهاد می‌شود پیش از شروع صوت، همه‌ی تیترها را مرور کنید تا ذهن‌تان نقشه‌ی کلی گفت‌وگو را داشته باشد.
8- اگر پاسخ را از دست دادید، مکث نکنید
یکی از اشتباهات رایج داوطلبان این است که وقتی سوالی را جا می‌اندازند، تلاش می‌کنند همان لحظه آن را پیدا کنند. این کار باعث می‌شود پاسخ‌های بعدی را نیز از دست بدهند. بهترین روش این است که سؤال را موقتاً کنار بگذارید و با شنیدن «کلمه‌ی راهنمای بعدی» به موقعیت جدید بازگردید.
با این شیوه، حتی اگر یک پاسخ را از دست بدهید، بقیه را از دست نمی‌دهید و در مجموع نمره‌ی بهتری به دست می‌آورید. در تمرینات خود نیز این رویکرد را به کار بگیرید تا ذهن‌تان به «رها کردن و ادامه دادن» عادت کند.
9- در پایان آزمون، پاسخ‌های جاافتاده را حدس بزنید
اگر در پایان آزمون هنوز برخی پاسخ‌ها خالی مانده‌اند، حتماً آن‌ها را حدس بزنید. در آیلتس نمره‌ی منفی وجود ندارد؛ بنابراین پاسخ دادن بهتر از خالی گذاشتن است. ممکن است به‌طور تصادفی کلمه‌ی درستی انتخاب کنید و نمره بگیرید.
پیشنهاد می‌شود هنگام مرور نهایی پاسخ‌ها، با دقت به الگوهای منطقی دقت کنید. مثلاً اگر جمله با a شروع شده، احتمالاً واژه‌ی بعدی یک اسم مفرد است. چنین حدس‌های منطقی معمولاً مؤثرتر از حدس‌های کاملاً تصادفی‌اند.
10- سعی کنید نوع کلمه‌ی جاافتاده را از متن سؤال حدس بزنید
متن اطراف جای خالی سرنخ‌های کلیدی درباره‌ی نوع واژه‌ی مورد نیاز می‌دهد. اگر پیش از جای خالی حرف تعریف (a، an یا the) آمده است، می‌دانید که پاسخ احتمالاً یک اسم است. اگر جای خالی پیش یا پس از یک فعل باشد، احتمالاً به قید یا متمم نیاز دارد. این توانایی پیش‌بینی نوع واژه از ساختار جمله، مهارتی تحلیلی است که باید با تمرین تقویت شود. تمرکز بر قواعد دستوری و تحلیل جملات نمونه از آزمون‌های قبلی، در بهبود این مهارت بسیار مؤثر است.
اجرای این ده راهکار باعث می‌شود در جلسه‌ی آزمون با اطمینان کامل عمل کنید. کسانی که این نکات را در تمرین‌های روزانه و مرور پاسخ‌ها به کار می‌گیرند، معمولاً نمره‌ی Listening بالاتری می‌گیرند و فشار روانی کمتری احساس می‌کنند. آزمون Listening آیلتس تنها سنجش مهارت گوش دادن نیست، بلکه آزمونی برای سنجش تمرکز، نظم ذهنی و توجه به جزئیات است.